Barczewska Synagoga w konkursie pn: „Nasz zabytek”

Nadarza się niesamowita okazja, aby odnowić barczewską synagogę. – Bierzemy udział w konkursie „Nasz zabytek”. Czeka 1 milion złotych, aby ją ogrzać, odnowić i zaproponować nowe przeznaczenie. Zachęcam do wypełniania kwestionariusza elektronicznego na stronie organizatora. Nabór zgłoszeń trwa do 7 marca – mówi Krystyna Szter, radna Powiatu Olsztyńskiego, na co dzień opiekunka Powiatowej Galerii Sztuki „Synagoga” w Barczewie.

Na stronie: https://mostthemost.pl/nasz-zabytek-lubuskie-swietokrzyskie-i-warminsko-mazurskie/ znajduje się formularz. Należy kliknąć w strzałkę pod hasłem „Wyślij zgłoszenie!” i wypełnić wszystkie bloki i rubryki. Przygotowaliśmy ściągawkę, by bez problemu można było dokonać zgłoszenia.

Województwo: Warmińsko-Mazurskie

Powiat: Olsztyński

Gmina: Barczewo

Miejscowość: Barczewo

Ulica: T. Kościuszki

Nr: 7/9

Kod: 11-010

Nazwa: Synagoga

Czy zabytek jest własnością publiczną? TAK

Kto jest właścicielem zabytku? Powiat Olsztyński

Dlaczego akurat ten zabytek zgłaszasz?

Synagoga w Barczewie ma niezwykłą historię i nadal może łączyć ludzi, tradycje, religię i kulturę.

Pierwsi Żydzi pojawili się w Wartenburgu (dzisiaj Barczewo) w 1825 roku. Przez pierwsze lata należeli do Gminy Żydowskiej w Olsztynie. W 1847 roku założyli własną. Wykupili parcelę nad Kanałem Młyńskim (obecnie rzeka Pisa) i w 1894 roku postawili tam drewniany dom modlitwy (przy dzisiejszej ulicy Kościuszki).

W 1894 roku w miejscu drewnianego domu modlitwy wybudowano synagogę. W kształcie prostokąta, na kamiennym fundamencie, została usytuowana według wszelkich zaleceń Talmudu – na wschód, w kierunku na Izrael. Pełniła funkcję miejsca modlitwy, studiowania Tory i Talmudu, ale była też punktem prowadzenia interesów i dyskusji nad bieżącymi sprawami wspólnoty, a nawet schronieniem dla podróżnych, przytułkiem, a niekiedy także więzieniem dla opornych członków gminy żydowskiej.

Od 1936 roku Żydzi w mieście czuli się zagrożeni. Bogatsi wyjechali, a tych, co zostali, zmuszono do noszenia na ramieniu gwiazdy Dawida i oznaczenia swoich sklepików. W 1937 gmina żydowska liczyła 40 członków, kantor postanowił więc sprzedać synagogę mieszkance Barczewa pochodzenia aryjskiego. Pieniądze zarekwirowała niemiecka policja. Żydzi schowali Torę owiniętą w tałes na barczewskim kirkucie i kto mógł, uciekł. W mieście pozostało kilku Żydów. Wkrótce wywieziono ich do ochronki w Olsztynie i słuch o nich zaginął…

Z 9 na 10 listopada 1938 roku, podczas tzw. ,,nocy kryształowej” zostały zniszczone wszystkie sklepy i mieszkania żydowskie, ocalała jedynie barczewska synagoga. W czasie II wojny światowej do roku 1943 była tu modelarnia dla niemieckiej młodzieży. Kolejne dwa lata to miejsce pobytu kobiet skazanych lekkim wyrokiem za niewielkie wykroczenia. W styczniu 1945 roku do Barczewa weszła Armia Czerwona, która ogołociła wnętrze byłej synagogi.

Budynek w latach 70. przejęło Muzeum Warmii i Mazur, a w 1980 roku Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze” w Olsztynie. W 2017 roku przy synagodze powstało lapidarium macew w dawnego cmentarza żydowskiego. Obecnie gospodarzem dawnej bożnicy jest samorząd Powiatu Olsztyńskiego.

Pomysł, w jaki sposób zabytek wykorzystać:

Synagoga w Barczewie powinna łączyć funkcje edukacyjne, kulturalne, historyczne i społeczne. Jako Galeria Sztuki może być doskonałym miejscem popularyzacji sztuki plastycznej, muzycznej i literackiej, promocji lokalnych artystów i ich twórczości. Inicjując działania twórcze oraz organizując wydarzenia zarówno patriotyczne, jak i multikulturowe.

Upowszechniając historię Barczewa i regionu, kultury żydowskiej i losów Żydów na Warmii, byłaby z jednej strony atrakcją turystyczną, z drugiej zaś miejscem lekcji o dawnych mieszkańcach regionu oraz historii miasta i regionu. Przede wszystkim zaś inspirowałaby lokalną społeczność do aktywności, budząc lub potęgując w niej lokalny patriotyzm i poczucie tożsamości kulturowej. Poprzez swoją działalność stawałaby się ważnym miejscem na kulturalnej mapie regionu.

Zdjęcia również znajdziecie na stronie: 

http://www.powiat-olsztynski.pl/zgloscie-zabytek-wypelnijcie-formularz-odnowmy-synagoge?fbclid=IwAR1i0tPwXPID-otp3S5ePC7RyQqx1Kw1p6l8u7TMhut4T8rHxsTsMLZmcOo